رخ یار

?اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم?
« لِيَقْطَعَ طَرَفاً مِنَ اَلَّذِينَ كَفَرُوا أَوْ يَكْبِتَهُمْ فَيَنْقَلِبُوا خٰائِبِينَ»
 تا برخى از کسانى را که کافر شده اند نابود کند، یا آنان را خوار سازد، تا نومید بازگردند.
(آل عمران/12۷)

در این آیه خداوند می‌فرماید: «این که به شما وعده داده شده است که فرشتگان را در برخورد جدید با دشمن به یاری شما بفرستد، برای این است که قسمتی از پیکر لشکر مشرکان را قطع کند، و آنها را با ذلّت و رسوایی باز گرداند» (لِیَقْطَعَ طَرَفاً مِنَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَوْ یَکْبِتَهُمْ فَیَنْقَلِبُوا خائِبِینَ).
نکته ها:

كلمه‌ى «طرف» به معناى انتهاى يك چيز است، نه گوشه‌اى از آن. بنابراين آيه مى‌فرمايد:

امدادهاى غيبى ما براى آن است كه ريشه‌ى بعضى از كفّار قطع شود. البتّه بعضى مفسّران، «طَرف» را به معناى اشراف گرفته‌اند. يعنى هدف جنگ بدر، نابودى اشراف كفّار بود. نظير آيه‌ى‌ «فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْكُفْرِ»
نااميدى بر دو گونه است؛ اگر كسى از اوّل نااميد باشد مى‌گويند: «يأس» دارد، ولى اگر بعد از اميدوارى، نااميد شود مى‌گويند: «خائب» است.
جنگ و جهاد در اسلام، گاه دفاعى و براى خنثى كردن تهاجم دشمن و گاه ابتدايى و آغازگرانه و براى سركوبى دشمنان است.
پیام ها:

1- سران كفر، يا بايد به كلّى ريشه‌كن شوند و يا خوار و ذليل و مأيوس گردند. با برخوردهاى ضعيف و موسمى و موضعى كه به ريشه‌ى كفر لطمه نمى‌زند، دل خوش نباشيد. «لِيَقْطَعَ طَرَفاً مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا»
2- وحدت، قدرت، سياست و مديريّت مسلمانان، بايد به گونه‌اى باشد كه دشمن از آنان قطع اميد كند. «فَيَنْقَلِبُوا خائِبِينَ»

«تفسیر نمونه/ ذیل آیه 127، سوره آل عمران»

?اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم?
«لَيْسَ لَكَ مِنَ اَلْأَمْرِ شَيْءٌ أَوْ يَتُوبَ عَلَيْهِمْ أَوْ يُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظٰالِمُونَ»
هیچ یک از این کارها در اختیار تو نیست؛ یا[خدا] بر آنان مى بخشاید، یا عذابشان مى کند، زیرا آنان ستمکارند.
(آل عمران/128)

شأن نزول:

پس از آن که دندان و پیشانی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله در جنگ «احد» شکست و آن همه ضربات سخت بر پیکر مسلمین وارد شد، پیامبر ص، از آینده مشرکان نگران گردید و پیش خود فکر می‌کرد چگونه این جمعیت قابل هدایت خواهند بود و فرمود: «چگونه چنین جمعیتی رستگار خواهند شد که با پیامبر خود چنین رفتار می‌کنند در حالی که وی آنها را به سوی خدا دعوت می‌کند»؟
آیه نازل شد و به پیامبر ص، دلداری داد که تو مسؤول هدایت آنها نیستی بلکه تنها موظف به تبلیغ آنها می‌باشی.
???

تفسیر:

در تفسیر این آیه سخن بسیار رفته است ولی این موضوع مسلم است که پس از جنگ احد نازل شده و مربوط به حوادث آن است.

به هر حال آیه می‌گوید: «در باره سرنوشت (کافران یا مؤمنان فراری از جنگ) کاری از دست تو ساخته نیست مگر این که خدا بخواهد آنها را ببخشد یا به خاطر ستمی که کرده‌اند مجازاتشان کند» (لَیْسَ لَکَ مِنَ الْأَمْرِ شَیْ‌ءٌ أَوْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ أَوْ یُعَذِّبَهُمْ فَإِنَّهُمْ ظالِمُونَ).

«تفسیر نمونه/ ذیل آیه 128، سوره آل عمران»

?اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم?
« وَ لِلّٰهِ مٰا فِي اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ مٰا فِي اَلْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَنْ يَشٰاءُ وَ يُعَذِّبُ مَنْ يَشٰاءُ وَ اَللّٰهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ»
و آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است از آن خداست. هر که را بخواهد مى آمرزد، و هر که را بخواهد عذاب مى کند، و خداوند، آمرزندهء مهربان است.
(آل عمران/12۹)

♦این آیه در حقیقت تأکیدی است برای آیه قبل، می‌گوید:

«و آنچه در آسمانها و زمین است از آن خداست، هر کس را بخواهد (و شایسته بداند) می‌بخشد و هر کس را بخواهد مجازات می‌کند» (وَ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ یَغْفِرُ لِمَنْ یَشاءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشاءُ).
♦سپس می‌افزاید: در عین حال که مجازات او شدید است «او آمرزنده و مهربان است» و رحمت او بر غضب او پیشی می‌گیرد (وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ).

????

پیام ها:

♦1- عفو يا كيفر، تنها به دست كسى است كه حاكميّت آسمان‌ها و زمين براى اوست. «لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ … يَغْفِرُ … وَ يُعَذِّبُ»
♦2- در نظام الهى، اصل برعفو ومغفرت است. «يَغْفِرُ» بر «يُعَذِّبُ» مقدّم شده است.
«تفسیر نمونه/ ذیل آیه 129، سوره آل عمران»